Küresel bir salgına yol açan Covid-19 dünya ekonomisini derinden etkiledi ve etkilemeye devam ediyor. Ekonomi ve sosyal hayatı sarsan küresel salgın özellikle ulusal ekonomilerin yerli üretim gücünün ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya çıkardı. Tarım ürünlerinden, sağlığa hemen hemen her sektörde ulusal üretim gücü ve potansiyeli olan ülkeler salgınla mücadele öne geçti.
Yerli üretimin her dönem önemli olacağını vurgulayan Konya Tesisat ve İnşaat Malzemecileri Derneği (KONTİMDER) Başkanı Ahmet Yasin Bilen, salgının yarattığı kriz ile ekonominin bütün sektörlerini olumsuz etkilediğini söyledi. Yaşanan krizde tarım sektörünün kritik öneminin yaşayarak öğrenildiğini vurgulayan Bilen, “Bir zamanlar tarımda kendi kedine yeten ülkemizin bu potansiyelini harekete geçirecek politikalarla ve yeni teşviklerle stratejik adımların atılması faydalı olacaktır. İnşaat sektöründe kullanılan malzemelerinin yerli üretimi, sanayi sektörü ve diğer sektörlerde de ithal ürün yerine yerli üretimin de teşvik edilmesi kritik öneme sahiptir. Ülkemizin sahip olduğu güç ve dinamizm doğru strateji ve teşvik uygulamaları ile hedefine ulaşacaktır. Sektörlerde yaşanan sıkıntıların çözümü için açıklanan ve açıklanacak ekonomi paketlerinin çözüm odaklı ve uzun vadeli olması önem arz etmektedir.” dedi.
2020 yılına ilişkin tüm planların salgının etkisiyle yeni normal adına revize edilmeye çalışıldığını belirten Bilen, “Yaşanan krizin ekonomiye olan hasarı ve önümüzdeki dönem için güçlü stratejiler yapılması gerekiyor. Yerli üretim de bunlarından en önemlisi diye düşünüyorum. Salgından olumsuz etkilenen sektörlerin başında inşaat sektörü geliyor. Konut kredilerinde indirimler sektöre hareketlilik getirmiş gibi gözükse de uzun dönemde sektörün sıkıntılar yaşayacağı öngörülüyor. TÜİK verilerine göre konut satışları mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,6 azalarak 50 bin 936 olarak gerçekleşti. Nisan ayında düşüş yüzde 55,5 olarak gerçekleşmişti. İpotekli konut satışları ise mayısta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 23,9 artış göstererek 18 bin 483 oldu. Yeni kredi paketinin etkilerini önümüzdeki aylarda görülecek.” diye konuştu.
İnşaat sektörü ilk çeyrekte yüzde 1,5 daraldı
İnşaat sektörünün 2020 yılı verilerine göre sektörün ilk çeyrekte yüzde 1,5 küçüldüğünü ifade eden Ahmet Yasin Bilen, ekonominin genelindeki büyümeye karşın inşaat sektörünün 7 çeyrek üst üste küçülme gösterdiğini vurguladı. Bilen, “Sektördeki daralmaya yol açan neden olan sorunlar devam etmektedir, sektörün küçülmeye devam edeceği öngörülmektedir” dedi.
Koronavirüs salgının en yoğun olarak yaşandığı Nisan ayında sanayi üretim endeksinin yıllık bazda yüzde 31,4 daraldığına dikkat çeken Bilen, perakende satış hacminin Nisan ayında yüzde 21, yıllık bazda yüzde 19,3 azaldığını, ciroların ise yıllık yüzde 13,6, Nisan ayında yüzde 20,5 düşüş gösterdiğini kaydetti. Ahmet Yasin Bilen, küresel salgının 2020 yılında dünya ekonomisinde de önemli bir küçülme etkisi yaracağını kaydederek, ikinci dünya savaşından sonra yaşanan en sert daralma yaşanacağına, 2020 yılında yüzde 4,6 küçülme beklediğini belirtti.
KUTU
TEPAV’ın yaptığı ülke çapında geniş araştırmaya göre Türkiye’de ilk çeyrekte krizin işletmelere etkisi büyük oldu; şu sonuçlar saptandı:
Salgının etkileri bakımından bölgeler, sektörler ve işletme ölçeği arasında farklar bulunuyor.
Firmaların kriz yönetimi yapması için gereken bilgiler yeterli değil; kriz yönetimine yönelenlerin oranı büyüklerde yüzde 61, KOBİ’lerde yaklaşık yüzde 30’lar düzeyinde.
Faaliyetleri tamamen duranların oranı büyük firmalarda yüzde 11 iken küçük işletmelerde bu oran yüzde 36 gözüküyor.
Firmaların yarısından fazlasının cirosu yüzde 50’den daha fazla düştü. Ciro düşüşlerinde bölgelere göre önemli farklılıklar oluştu. Güneydoğu Anadolu’da firmaların yüzde 71’i cirosunun yarıdan fazla düştüğünü söylerken Batı Anadolu’da bu oran yüzde 32’dir.
Dünya ekonomisine kriz hasarı
Başta Çin olmak üzere önce arz sonra da talep tarafının dengelerinin bozulması küresel çapta bir kaosa sebep oldu. Para politikası araçlarını neredeyse tamamen tüketen AB’de büyüme ihtimalleri tamamen ortadan kalktı. Çin ekonomisi 2020’nin ilk çeyreğinde - 9 büyüme ile büyük hasar aldı.
Diğer gelişmiş ekonomiler ise esas etkiyi, yılın ikinci çeyreği sonunda görecekler; ancak bunlar için birinci çeyrek parlak geçmedi. IMF, gelişmiş ekonomilerin 2020 yılında yüzde 6,1 daralacağını açıkladı.
ABD için 2020 yılı GSYH büyüme tahminini yüzde -5,9 görünüyor. ABD, ekonomisinin 18 trilyon 561 milyar dolar olan GSMH’sının yüzde 30’unu senenin ikinci çeyreğinde kaybedecek.
Avrupa Birliği’nin (AB’nin) Avro Bölgesi’nde 23 trilyon dolar olan GSMH’sı yüzde 7,5 daralacak.
e-Haber Ajansı (e-ha)
